برآورد پارامترهای کینماتیکی چشمه و بستگی بسامدی ضریب تضعیف موج بُرشی زمین‌لرزه‌‌ 28 خرداد 1386 کهک- قم

در این تحقیق تحلیل داده با تاکید بر دو مرحله صورت گرفته است. در مرحله نخست طیف جابه‌جایی موج بُرشی مستقل از بسامد با طیف جابه‌جایی تجربی مطابقت داده شده است. البته برای هر بسامد، انحراف معیار محاسبه و عرضه شده است. در مرحله دوم، طیف جابه‌جایی با لحاظ کردن تصحیح اثر چشمه زمین‌لرزه‌‌ مطابق مدل براون برای محاسبه وابستگی بسامدی فاکتور کیفیت به‌کار گرفته شده است. برای فراهم شدن زمینه ارزیابی نتایج، فاکتور کیفیت وابسته به بسامد موج بُرشی از روش تضعیف طیفی نیز محاسبه شده است. طیف جابه‌جایی یک زمین‌لرزه‌‌ حاوی اطلاعات ارزشمندی از ویژگی‌‌های چشمه زمین‌لرزه‌‌ و خصوصیات محیط مسیر انتشار موج لرزه‌‌ای است. طیف چشمه زمین‌لرزه‌‌ را می‌‌توان از طریق مجذور بسامد، ?2 مطابق مدل براون (1970) برآورد کرد. در این مدل، تضعیف به صورت ?2 برای بسامد‌‌های بیش از بسامد گوشه رخ می‌‌دهد. در این راستا طیف جابه‌جایی چشمه از تبدیل فوریه نگاشت رویداد پس از اجرای فرایند تصحیحات اولیه و تضعیف ناکشسانی محاسبه شده است. تضعیف ناکشسانی موج‌‌های لرزه‌‌ای از طریق یک کمیت بدون بُعد تحت عنوان فاکتور کیفیت برآورد می‌‌شود. تاکنون تحقیقات اندکی برای برآورد فاکتور کیفیت براساس تضعیف ناکشسانی موج‌‌های لرزه‌‌ای در گستره فلات ایران صورت گرفته است. در این تحقیق سعی شده است تا با استفاده از مدل‌‌سازی معکوس تعمیم یافته و روش حداقل مربعات، پارامترهای چشمه زمین‌لرزه‌‌ و تضعیف ناکشسانی موج بُرشی ناشی از زمین‌لرزه‌‌ 28 خرداد 1386 تا فاصله 170 کیلومتری از کانون آن محاسبه شود. شایان ذکر است زمین‌لرزه‌‌ 28 خرداد 1386 با بزرگی M = 5.7 بزرگ‌ترین زمین‌لرزه‌‌ جنوب تهران است که به‌‌صورت رقومی در چندین ایستگاه شتاب‌نگاری وابسته به مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن ثبت شده است. بنابراین، بررسی تضعیف ناکشسانی موج بُرشی این زمین‌لرزه‌‌ به‌خاطر نزدیکی به مراکز پُرجمعیت مانند قم ، تهران و کرج اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق علی‌رغم وجود حدود پنجاه شتاب‌نگاشت سه مولفه‌‌ای از زمین‌لرزه‌‌ قم– کهک، برای افزایش دقت محاسبه پارامترها چشمه فاکتور کیفیت، تنها از چهل شتاب‌نگاشت با کیفیت بسیار خوب استفاده شده است. شکل (1) مقایسه‌‌ای از سطح نوفه با سیگنال اصلی موج لرزه‌‌ای را نشان داده است. مولفه‌‌های افقی هر شتاب‌نگاشت با اِعمال صافی پایین‌‌گذر 25 هرتز و چرخش آنها حول زاویه پیش سمت به‌‌منظور بیشینه کردن دامنه موج بُرشی SH برای اجرای فرایند الگوریتم کینوشیتا (1994) آماده‌سازی شده است. پس از تکمیل مراحل پردازش پارامتر‌‌های چشمه زمین‌لرزه‌‌ محاسبه شدند که عبارت‌اند از: (1) مقدارگشتاور لرزه‌‌ای 1.86*1024 dyne-cm ؛ (2) بسامد گوشه 0.72 Hz؛ (3) شعاع چشمه 2.33 Km؛ (4) میزان لغزش گسل 38 cm؛ (5) میزان دوام چشمه 1.5 sec؛ (5) اُفت تنش 12.3 bars؛ (6) بزرگی گشتاوری 5.4. علاوه برآن ضریب تضعیف ناکشسانی موج بُرشی به‌‌صورت رابطه Qs= 47f 0.71 برای فاصله 18 تا 170 کیلومتری اطراف چشمه زمین‌لرزه‌‌ حاصل شد که محدوده قم، تهران، کرج و کاشان را پوشش می‌دهد.